შესავალი
ისტორია არის მეცნიერება, რომელიც შეისწავლის საზოგადოების განვითარებას. სიტყვა ისტორია ბერძნული წარმოშობისაა და ნიშნავს თხრობას, მოთხრობას. საქართველოში ისტორიის ნაცვლად იხმარებოდა ცხოვრება ან მატიანე. პირველად სიტყვა ისტორია XIII საუკუნეში გვხვდება თამარის ისტორიკოსთან, ავტორთან თხზულებისა „ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი“.
რას სწავლობს საქართველოს ისტორია, რა დანიშნულება აქვს მას ერის ცხოვრებაში? ამ კითხვას ვერავინ უპასუხებს ილია ჭავჭავაძეზე უკეთ: „როგორც კაცად არ იხსენიება ის მაწანწალა ბოგანა, ვისაც აღარ ახსოვს ვინ არის, საიდამ მოდის და სად მიდის, ისე ერად სახსენებელი არ არის იგი, რომელსაც ღმერთი გასწყრომია და თავისი ისტორია არ ახსოვს. რა არის ისტორია? იგია მთხრობელი მისი თუ, რანი ვართ და რად შესაძლოა ვიყვნეთ კვლავაც. ისტორია თავის გულის-ფიცარზედ იჭდევს მარტო სულისა და გულის მოძრაობას ერისას და ამ დაჭდევითა, როგორც სარკე, გვიჩვენებს იმ ღონეს და საგზალს, რომელიც მომადლებული აქვს ამა თუ იმ ერსა დღეგრძელობისათვის და გაძლიერებისათვის... ერის პირქვე დამხობა, გათახსირება, გაწყალება იქიდამ დაიწყება, როცა იგი თავის ისტორიას ივიწყებს, როცა მას ხსოვნა ეკარგება თავისის წარსულისა, თავისის ყოფილის ცხოვრებისა, დავიწყება ისტორიისა, თავისის წარსულისა და ყოფილის ცხოვრების აღმოფხვრა ხსოვნისაგან – მომასწავებელია ერის სულით და ხორცით მოშლისა, დარღვევისა და მთლად წარწყმედისაცა. წარსული მკვიდრი საძირკველია აწმყოსი, როგორც აწმყო – მომავლისა.. ხალხი... რომელმაც არ იცის ვინ არის, რისთვის არის, საიდამ მოდის და სად მიდის... ბევრად არ გამოირჩევა პირუტყვისაგან... შვილმა უნდა იცოდეს, სად და რაზედ გაჩერდა მამა, რომ იქიდამ დაიწყოს ცხოვრების უღელის წევა. შვილს უნდა გამორკვეული ჰქონდეს, რაში იყო მართალი და კარგი მისი მამა, რაში იყო შემცდარი... რა უმართავდა ხელს, რა აბრკოლებდა, რისთვის ირჯებოდა და მხნეობდა, და რისთვის და რაში უქმობდა“.
საქართველოს ისტორიის ცოდნის გარეშე შეუძლებელია ეროვნული ცნობიერების ჩამოყალიბება, მისი შენარჩუნება და გაძლიერება; ეროვნული ცნობიერების გარეშე კი წარმოუდგენელია ეროვნული სახელმწიფოებრიობა.
ქართველ ერს მისი ისტორიის დასაწყისიდანვე მოუხდა ურთიერთობა მსოფლიოს სხვადასხვა ხალხთან და სახელმწიფოსთან. საქართველო მდებარეობდა აღმოსავლეთისა და დასავლეთის, ჩრდილოეთისა და სამხრეთის სამყაროთა მიჯნაზე, ამიტომაც მასზე გავლენა იქონია მსოფლიოში მიმდინარე პროცესებმა. ქართველი ერი სახელმწიფოებრიობას იცავდა კავკასიის გეოპოლიტიკურ რეგიონში დაპირისპირებულ დიდ იმპერიებთან ჭიდილში. ყოველივე ამან განსაზღვრა მისი ისტორიის თავისებურება.
ამ წიგნში მოცემული საქართველოს ისტორია ესაა პერიოდი უძველესი დროიდან 1801 წლამდე – რუსეთის იმპერიის მიერ ქართლ-კახეთის სამეფოს დაპყრობამდე.
ჩუქება
